Lozan Antlaşması
Lozan Antlaşması Nedir?
Lozan Antlaşması : İtilaf Devletleri ile TBMM Hükümeti(Türkiye) arasında İsviçre’nin Lozan şehrinde 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan barış antlaşmasıdır.TBMM Hükümeti(Türkiye) adına katılan heyetin başkanlığını İsmet İnönü yapmıştır.
Lozan Antlaşması’nın Önemi
* Misak-ı Milli sınırları tanınmıştır.
* Türk Devleti’nin tam bağımsızlığı bu antlaşma ile gerçekleşmiştir.
* Bu Antlaşma ile Sevr Antlaşması geçersiz kılınmıştır.
Lozan Antlaşması’nın Maddeleri
Sınırlar Sorunu
Batı Sınırı(Yunanistan):Lozan Antlaşması ile çizilen tek sınırdır.Meriç nehri sınır olarak kabul edilmiştir.
Suriye Sınırı(Hatay):1921 Ankara Antlaşması’nın esasları kabul edilmiştir.Hatay sınırımız dışında bırakılmıştır.
Irak Sınırı(Musul meselesi):Lozanda çözüme kavuşturulamamış tek sorundur.9 ay sonraya bırakılmıştır.
Boğazlar Meselesi
Başkanı Türk olan uluslararası bir komisyona bırakılmıştır.Bu komisyonda ABD yer almamıştır
Türkiye Boğazların iki yakasında asker bulundurmayacaktır.
Ticaret gemilerinin geçişi serbest olacaktır fakat savaş gemileri tonaj ve süre sınırlaması getirilmiştir.
Kapitülasyonlar Sorunu
Lozan Antlaşması ile Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılmıştır.
Fakat Lozan Antlaşmasına bağlı olarak yapılan Ticaret Sözleşmesi ile 1929 yılına kadar “Gümrük tarifelerini değiştirme” hakkından mahrum bırakılmıştır.
Azınlıklar Sorunu
Türkiyede yaşayan bütün azınlıklar Türk Vatandaşı sayılmış ve bu şekilde Azınlıklar Sorunu Çözüme kavuşturulmuştur.
Adalar Sorunu
Gökçeada(Taşoz), Bozcaada(İmroz) ve Tavşan adaları Türkiye’ye bırakılmıştır.
Diğer Ege adaları Yunanistan’a bırakılmıştır.
Fakat Yunanistan’ın Türkiye’ye yakın adalarının silahsızlandırılmasına karar verilmiştir.
Rodos,On iki Ada ve Meis İtalya’ya bırakılmıştır.
Kıbrıs ve Mısır’ın yönetimi İngiltere’ye bırakılmıştır.
Yabancı Okullar Meselesi
Türkiye’deki tüm yabancı okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak faliyet gösterecektir.
Savaş Tazminatı
Yunanistan Bosnaköy ve Karaağaç’ı savaş tazminatı olarak Türkiye’ye vermiştir.
Osmanlı Borçları Meselesi
Türkiyenin payına düşen borçlar taksitler halinde ödenmesine karar verilmiştir.
Türk heyeti borçların Fransız Frangı veya Türk Lirası ile ödenmesini önermiştir.
2.Abdülhamit Dönemi‘nde yabancı devletler tarafından kurulan Düyün-u Umumiye İdaresi’ne de kısmen son verilmiştir.1954 yılında ise tamamen kaldırılmıştır.
Türkiye’nin payına düşen borcun son taksidi 1954 yılında ödenmiştir.
Patrikhane Sorunu
Patrikhane Türkiye’nin tüm çabalarına rağmen Türkiye sınırları dışına çıkarılamamıştır.
Ancak Patrikhane’nin ekümenlik ve dünyevi yetkilerine son verilmiştir.Sadece din işleriyle ilgilenecektir.
Nüfus Mübadelesi Sorunu
Batı Trakya’daki Türkler ile İstanbul,Gökçeada ve Bozcaada’da yaşayan Rumlar hariç diğer Türk ve Rum halkı karşılıklı olarak yer değiştirecektir.
Lozan Konferansı’na Katılan Devlet Adamları
Dışişleri Bakanı İsmet İnönü başkanlığında,Sağlık Bakanı Rıza Nur,Eski Maliye Bakanı Hasan saka ve 34 devlet adamı katılmıştır.
Lozan Konferans’ına Katılan Devletler
TBMM Misak-ı Milliyi ve yeni Türk Devlet’ini kabul ettirmek.
İngiltere Çıkarlarını korumak.
Fransa Çıkarlarını korumak.
İtalya Çıkarlarını korumak.
Yunanistan İtilaflar tarafından korunmak
Romanya İtilaflarla birlikte hareket etmek
Yugoslavya İtilaflarla birlikte hareket etmek
Belçika İtilaflarla birlikte hareket etmek (Ticari amaçlı)
Portekiz İtilaflarla birlikte hareket etmek (Ticari amaçlı)
Japonya Ekonomik çıkar ve Boğazlar
Sovyet Rusya Boğazlar
Bulgaristan Boğazlar
ABD Gözlemci
Lozan Antlaşması’nda Türkiye Aleyhine Çözülen Konular
Adalar,Boğazlar,Patrikhane,Hatay
Lozan Antlaşması’nda Türkiye Lehine Çözülen Konular
Azınlıklar,Ermeni Yurdu,Kapitülasyonlar,Yabancı Okullar,Savaş Tazminatı,Osmanlı Borçları
Kaynaklar:
Tarihin Pusulası Kitabı – İsmail Adıgüzel
